جک لندن ، ماری شلی ، ماریو بارگاس یوسا ـ ادبیات جهان (۱)
جک لندن و آوای وحش
۱۲ ژانویه سال ۱۸۷۶ (۲۲ دی)، نویسنده امریکایی، جک لندن متولد شد. او در دوران کوتاه زندگی خود چند اثر مهم عرضه کرد که «آوای وحش» مهم‌ترین آن‌هاست. «آوای وحش» داستان زندگی سگی به نام بوک از نژادی مختلط است که او را از روستایش در نواحی گرم و آرام جنوبی می‌ربایند و به مناطق سرد و یخ‌بسته شمالی می‌برد. بعد از این ماجرا، زندگی بوک دگرگون می‌شود؛ بارها کتک می‌خورد و گرسنگی را تحمل می‌کند، به جنگ با سگ‌های دیگر مجبور می‌شود و چند زخم برمی‌دارد، و گاهی هم سورتمه‌ها را می‌کشد. اما بوک زنده می‌ماند. به جای تسلیم و از پا افتادن، قوی‌تر می‌شود و غریزه پنهان وجودش نیز رفته‌رفته جان می‌گیرد. سگی که زمانی مطیع و اهلی بود، در گذر از ماجراهای فراوان به حیوانی درنده و وحشی تبدیل می‌شود و در وقت و نیاز و ضرورت، برای بقای خود سگ‌های دیگر را می‌کُشد. پارس کردن را هم کنار می‌گذارد و زوزه کشیدن را برمی‌گزیند. در دوره‌ای از زندگی‌اش با مردی به نام تُرنتُن همراه می‌شود و کمی آرام می‌گیرد. اما سرخ‌پوست‌ها، تُرنتُن را می‌کشند. بوک که بعد از مرگ آخرین صاحب خود تنها مانده است برای همیشه دنیای متمدن را رها می‌کند و به هدف پیوستن به گرگ‌های دیگر به دل جنگل می‌زند. «آوای وحش» هم از نظر جذابیت و عمق مضمون، و هم از حیث توصیفات زنده طبیعت وحشی، اثر تحسین‌برانگیزی است که غبار زمان روی آن نمی‌نشیند. جک لندن با این داستان به شهرت و اعتبار زیادی دست یافت و حتی دوره فقر و تنگدستی را هم پشت سر گذاشت، اما به آرامشی که جستجو می‌کرد نرسید. او چهل سال عمر کرد و زندگی غنی و پرماجرایی داشت، اما تقریباً همیشه با دشواری و نگرانی درگیر بود.
نخستین نمونه‌های رمان‌های علمی ـ تخیلی
ماری شِلی با رمان فرانکشتاین اولین داستان از این ژانر را عرضه کرد. بعدها نویسندگانی مثل ژول ورن راه او را پی گرفتند.
سال ۱۸۱۸ نخستین ویرایش رمان فرانکشتاین، نوشته ماری شِلی، البته بدون نام نویسنده منتشر شد. این داستان ماجرای دانشمندی است به نام ویکتور فرانکشتاین که در آزمایش‌های عجیب خود هیولایی بسیار زشت و ترسناک اما احساساتی و زودرنج را می‌آفریند. مردم آن منطقه این موجود بدقواره و کریه را در میان خودشان نمی‌پذیرند و او را طرد می‌کنند. مسأله اینجاست که این هیولا بی‌آنکه قصد بدی داشته باشد باعث بروز وحشت و ناامنی می‌شود و ناخواسته مشکلات زیادی را هم برای خودش و هم برای مردم عادی ایجاد می‌کند. او موجودی بد و پلیدی نیست و از روی عمد به کسی آسیب نمی‌رساند و قصد آزار دیگران و وحشت‌آفرینی را هم ندارد، اما زشتی ظاهری و تفاوت‌هایی که با دیگران دارد سازگاری وی را با اجتماع ناممکن می‌کند. چهار سال بعد از عرضه نخستین ویرایش رمان، نسخه دیگری از این کتاب، این بار با آوردن نام کامل نویسنده منتشر شد. ناگفته نماند که این داستان یکی از نخستین نمونه‌های رمان‌های علمی ـ تخیلی محسوب می‌شود و حتی شاید اولین آنها هم باشد. بعدها نویسندگانی مثل ژول ورن (که تازه ده سال بعد از انتشار نخسین ویرایش فرانکشتاین متولد شد) و هربرت جورج ولز با آثار خود به این گونه رمان‌ها قالب و هویت مشخصی دادند.
بی‌عدالتی و خشونت
ماریو بارگاس یوسا نویسنده متولد کشور پرو است که دوران كودكی تلخی داشت و دو سال از سال‌های نوجوانی‌اش را هم در دبیرستان نظامی گذراند. متأثر از چنین تجربیاتی به این باور رسید که در زندگی فقط یک قاعده کلی وجود دارد و بقیه قواعد زیرمجموعه‌ی آن هستند: این قاعده که افراد ضعیف زیر پاهای قوی‌ترها خرد و له می‌شوند و تنها كسانی زنده می‌مانند كه با زشتی و تباهی زمانه سازگار شوند. این نگاه بی‌رحمانه در رمان سال‌های سگی هم وجود دارد. مضمون دیگر این رمان، خشونت انسان‌ها نسبت به یکدیگر است. به باور یوسا در یک جامعه هرچه بی‌عدالتی بیشتر و آشکارتر باشد، به همان نسبت خشونت هم بیشتر است. در جوامعی كه بر بی‌عدالتی استوارند، نه مجالی برای گفت‌وگو وجود دارد و نه بستری برای رشد عواطف انسانی مهیا می‌شود. سال‌های سگی یکی از بهترین آثار یوسا است و وی را به آن پایه از اعتبار رساند که در جمع نویسندگان بزرگ جهان جای بگیرد. یوسا سال ۲۰۱۰ میلادی برنده جایزه ادبی نوبل شد.