پرس و جو کنید تا حقیقت را دریابید
پرس و جو کنید: خودتان سر از ماجراها درآورید. وقت بیشتری را به خواندن مقالات بلند اختصاص دهید. مشترک رسانه‌های چاپی شوید تا از روزنامه‌نگاران تحقیقی حمایت کنید. بدانید که هدف بعضی از چیزهایی که در اینترنت منتشر شده‌اند ضربه و صدمه زدن به شماست… مسئولیت آنچه را با دیگران به اشتراک می‌گذارید بر عهده بگیرید.
تیموتی اسنایدر، مورخ و نویسنده توانای امریکایی در کتاب «در برابر استبداد» به مرور بیست درس قرن بیستم، که محصول تجربیات تاریخی جوامع مختلف است می‌پردازد و وظایفی را که هر کدام از ما به عنوان فردی از افراد جامعه داریم برایمان فهرست می‌کند. فصل یازدهم این کتاب، « پرس و جو کنید » نام دارد و او در آن موضوع کشف و درک حقایق را بررسی می‌کند. اینکه «توانایی ما در تفکیک واقعیت‌هاست که از ما یک فرد می‌سازد و اعتماد جمعی به دانش رایج است که از ما یک جامعه می‌سازد. فردی که تحقیق و پرس و جو می‌کند، از طرف دیگر شهروندی است که خلق می‌کند و می‌سازد». رسیدن به توانایی نیاز به منابع اطلاعاتی دارد و اینجاست که «ما به خبرنگاران نشریات چاپی نیاز داریم تا گزارش‌های خبری روی کاغذ بیایند و در ذهن ما نقش ببندند». پرسش‌های زیادی درباره‌ی مسائل مربوط به کشور و زندگی ما وجود دارد که «پاسخ این پرسش‌ها را می‌توان از رسانه‌های مختلف دریافت کرد». اما نه هر رسانه‌ای؛ بلکه رسانه‌های چاپی متعهد به حقیقت. «خبرنگاران رسانه‌های چاپی به ما اجازه می‌دهند که معنای آنچه را به نظر تکه‌های منفصل از هم اطلاعات می‌آیند دریابیم و تأثیر آن بر خودمان و کشورمان را بشناسیم. ولی برخلاف فضای آنلاین که هرکسی در آن می‌تواند مقاله یا یادداشتی را بازنشر کند، تحقیق و نگارش کار سختِ زمان‌بر و هزینه‌بری است. پس قبل از آن‌که رسانه‌های کثیرالانتشار را به باد تمسخر بگیرید، توجه داشته باشید که این رسانه‌ها دیگر کثیرالانتشار نیستند. بلکه همین تمسخر شماست که کثیرالانتشار و آسان است، و ژورنالیسم واقعی به حاشیه رفته و دشوار است… به کسانی که از این راه امرار معاش می‌کنند احترام بگذارید. ژورنالیست‌ها بی‌نقص و ایراد نیستند، مثل همه‌ی کسان دیگر در حرفه‌های دیگر که بی‌نقص نیستند. ولی کار کسانی که پایبند اخلاقیات ژورنالیستی هستند بسیار دشوارتر از کسانی است که چنین تعهدی ندارند». اسنایدر مثالی می‌زند تا ذهن ما را روشن کند؛ اینکه «دستمزد لوله‌کش یا مکانیک را دادن به نظرمان کاملاً طبیعی است، ولی دل‌مان می‌خواهد اخبار به رایگان به دست‌مان برسد. اگر پول لوله‌کش یا تعمیرکار را ندهیم، نمی‌توانیم انتظار نوشیدن آب یا راندن ماشین‌مان را داشته باشیم، پس چرا داوری‌های سیاسی‌مان را بدون یک پاپاسی سرمایه‌گذاری شکل می‌دهیم؟» درنهایت «از آن‌جا که در عصر اینترنت تک تک ما ناشر هستیم، تک تک ما مسئولیت شخصی درک عمومی از حقیقت را بر گردن داریم. اگر واقعاً دنبال واقعیت‌ها هستیم، هر کدام‌مان می‌توانیم انقلابی کوچک در شیوه‌ی کار اینترنت پدید آوریم. اگر خودتان اخبار را راستی‌آزمایی کنید، دیگر اخبار کذب را برای دیگران ارسال نخواهید کرد. اگر پیرو خبرنگارانی باشید که دلیل [محکمی] برای اعتماد به آن‌ها دارید، می‌توانید یافته‌های آنان را به دیگران هم انتقال دهید». در عصر حاضر، مسئولیت همه‌ی ما بسیار خطیر و مهم است، زیرا «وقت انتشار اکاذیب، اذعان و روان‌ها را که می‌آزاریم نمی‌بینیم، ولی معنایش این نیست که ذهن و روان کسی را نمی‌آزاریم. راندن یک خودرو را در نظر بگیرید. شاید راننده‌ی خودروی مقابل را نبینیم، ولی می‌دانیم که نباید خودروی خودمان را به طرف خودروی او هدایت کنیم. می‌دانیم که آسیب دوسویه خواهد بود. ما هر روز چندین بار از دیگرانی که نمی‌بینیم محافظت می‌کنیم. به همین ترتیب، اگرچه آن فرد دیگری را که مقابل صفحه‌ی کامپیوترش نشسته نمی‌بینیم، ولی در مسئولیت آنچه او روی آن صفحه می‌خواند سهم داریم».
پی‌نوشت: کتاب «در برابر استبداد» به همت نشر گمان، با ترجمه‌ی بسیار خوب بابک واحدی به زبان فارسی در بازار کتاب ایران موجود است. پیشنهاد می‌کنیم که حتماً این کتاب را تهیه و مطالعه کنید.