موسیقی در استان ما، نه موضوعی حاشیه‌ای و تفریحی و تفننی که همیشه بخشی از بافت زندگی مردم بوده است. گیلانی‌ها از گذشته، رنج‌ها و لذت‌ها، و نیز حسرت‌ها و رویاهای خودشان را با زبان موسیقی بیان می‌کردند و برای گفتن از آنچه به زندگی پیوند می‌خورد به نغمه‌ها و ترانه‌ها پناه می‌بردند.

در بسیاری از پژوهش‌هایی که چگونگی تشکیل پادشاهی صفوی موضوع محوری آنان است، به لاهیجان و پادشاهی بیه‌پیش هم اشاره می‌شود، زیرا پایه‌گذار پادشاهی صفوی، هفت سال از حساس‌ترین سال‌های عمرش را در لاهیجان اقامت کرد و به تعبیری در پناه حکومت بیه‌پیش بود. یکی از این پژوهش‌ها، کتاب «پیدایش دولت صفوی» نوشته میشل مزاوی است.

برای بحث درباره این موضوع که نقش میراث فرهنگی در جذب گردشگر و توسعه گردشگری در شهرستان لاهیجان چیست و این بخش چه ظرفیت‌های پیدا و پنهانی دارد، ضروری است برخی عبارات و اصطلاحات را، ولو به شکل کلی تعریف کنیم‌. سپس به جستجوی پاسخ این پرسش برویم که چرا میراث فرهنگی لاهیجان نقش چندان پررنگی در جذب گردشگران ندارد؟

مجله لاهیجان ـ یاسمن ابراهیمی: قرار بود گیلان قطب کشاورزی باشد، قرار بود صنعتی داشته باشیم که دشمن طبیعت نباشد، قرار بود بهاران بوته‌های چای چونان فرشی سبز زینت‌بخش شهرهای‌مان باشند، تابستان‌ها بوی برنج مدهوش‌مان کند. قرار نبود توتستان‌ها و تلمبارهای کرم ابریشم نابود شود. کمر نوغانداری وقتی شکست که باغ‌های توت از بین رفت.

چندی قبل، از نخستین مجموعه شعر سحر قاسمی، که با عنوان «آراه» منتشر شده بود نوشتیم. نوشتیم که این مجموعه شعر از همان ابتدا با دلتنگی آغاز می‌شود، چنان که گویی همه‌چیز این مولف غریب را دلگیر و دلتنگ می‌کند و گویی «آراه» امتداد این دلگیری و ادامه‌ این دلتنگی‌ست. همچنین نوشتیم که رنجِ فقدان و عذاب دوری یکی از سوژه‌های پررنگ مولف است که قاسمی در بسیاری از آثار این مجموعه به شکلی عمیق و سوزناک بدان پرداخته است. قاسمی بعد از «آراه» به همین مسیر ادامه داد و اواخر سال گذشته، مجموعه دیگری به نام «چتر من، واژه‌های من» را در همکاری با انتشارات حس آخر منتشر کرد.

نامش آلکساندر بوهلر و اهل فرانسه بود. در سفرنامه‌اش نوشت که لاهیجان شهر زیبایی است، بازار بزرگی دارد و کوه‌های نسبتاً بلندی اطراف آن دیده می‌شود. چند جمله بیشتر ننوشت، اما در همین چند جمله نکات جالبی را درباره لاهیجان در قرن سیزدهم خورشیدی ثبت کرد.

تیمورتاش در اواخر دوره قاجار، با حکم وثوق‌الدوله حاکم گیلان شد. در این دوره، که چندان هم به درازا نکشید، جنایت‌های بسیار کرد و خاطرات تلخ و بدی از خودش برای گیلانی‌ها به جای گذاشت. اما ماجرا از چه قرار بود؟

آخرین فاتح ایلیاتی ایران چنان که عنوان فرعی‌اش هم نشان می‌دهد پژوهشی درباره زندگی و زمانه آقامحمدخان قاجار است. کسی که بر خاندان زند چیره شد و دولتی را که آنان در جنوب ایران به مرکزیت فارس برپا کرده بودند سرنگون کرد، بقایای دودمان افشار را در خراسان کنار زد و روی ویرانه‌های هشت دهه جنگ داخلی، سلطنت تازه‌ای در ایران برپا کرد. خان قاجار، فاتحی متعلق به دنیای فاتحان ایلیاتی بود که سوار بر اسب و بعد از چند سال جنگ و لشکرکشی قدرتش را به سراسر این سرزمین گسترش داد و هر که را سد راهش بود یا به اطاعت کشید یا فروشکست.

به روایت عموم مورخانی که درباره انقلاب مشروطه ایران نوشته‌اند، گیلان در تاریخ مشروطیت ایران نقش مهمی ایفا کرد و یکی از چند ایالت پیشرو در کشور ما بود. کوشش مشروطه‌خواهان و هواداران انقلاب، رشد و ترقی انسان ایرانی و ایجاد بستری برای زیست انسانی‌تر بود. زنان گیلانی نیز در این کوشش سهم چشمگیری داشتند و فراتر از همه محدودیت‌ها و موانع، برای حق و حقوق خودشان جنگیدند.

درباره آنچه در این چند ماه اخیر در کشور روی داده و گوشه‌هایی از آن را در استان و شهر خودمان هم دیدیم، گفتنی بسیار است و می‌شود از زوایای مختلف درباره‌اش بحث و صحبت کرد. که در هر کدام از این گفته‌ها، رگه‌هایی از حقیقت وجود دارد و ما تصمیم گرفتیم این «رگه‌های حقیقت» را استخراج و در سه محور دسته‌بندی کنیم تا به روایتی نسبتاً واقعی و منصفانه از این ماجرا برسیم. اصلاً مدعی نیستیم که این گزارش همه حقیقت را بیان می‌کند، اما تلاش کردیم در حد بضاعت خودمان تصویری درست و عاری از تعصب به خوانندگان‌مان عرضه کنیم.