به بهانه انتشار فیلم نزاع در دانشگاه آزاد
سایه‌ای سنگین روی زندگی ما؛ به بهانه انتشار فیلم نزاع در دانشگاه آزاد
انتشار فیلم‌های زد و خورد و درگیری (یا برخی رفتارهای خشن دیگر) در فضای مجازی موضوع قابل بحثی است. تقریباً هر هفته یک کلیپ از ضرب و شتم و نزاع به سرعت دست به دست می‌شود و ذهن و روح مردم را درگیر خود می‌کند. معمولاً کمتر از چند دقیقه بعد از ماجرا، فیلم آن را چند ده هزار نفر می‌بینند و البته همزمان قضاوت و نتیجه‌گیری و صدور حکم را هم انجام می‌دهند. از ماجرای مواجهه‌ی مأموران پلیس با دختری نوجوان در یکی از پارک‌های تهران گرفته تا کتک‌کاری در یکی از واحدهای دانشگاه آزاد، هر کدام برای مدتی خبرساز شدند؛ و هرکدام به نوبه‌ی خود تفسیرها و گمانه‌زنی‌هایی را هم به دنبال داشتند. می‌گویند همین انتشار گسترده و سریع و مهارنشدنی خبرها و شایعات یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دوران جدید است. اینکه دیگر نمی‌توان چیزی را پنهان کرد یا نمی‌توان جلوی دیدن و شنیدن را گرفت؛ و حرف‌هایی شبیه به این سخنان که مدام و همیشه تکرار می‌شود. این حرف‌ها به نظر درست می‌رسد و مهار این روند ممکن نیست. اما پرسش مهمی اینجا وجود دارد: «ویژگی انسانی که در چنین فضایی زندگی می‌کند چیست؟» کسی هر روز انبوهی خبر و شایعه و راست و دروغ را می‌شنود، و بدون آنکه ارتباط منطقی میان این همه اطلاعات پیدا کند، همه را در ذهن خود انبار می‌کند. به نظر می‌رسد، آشفتگی و نگرانی این انسان بسیار زیاد خواهد بود؛ به‌ویژه آن‌هایی که توان مدیریت آنچه را که می‌بینند و می‌شنود ندارد. ظرفیت ذهنی و احساسی هر انسانی، هرچقدر هم قوی باشد محدود است؛ بعضی‌ها ظرفیت‌شان بیشتر و برخی‌ها هم کمتر است، اما ظرفیت کسی نامحدود نیست. همه باید آنچه را که می‌بینند و می‌شنوند و می‌خوانند تنظیم و مدیریت کنند؛ با شناختی که از خودشان و اندازه تحمل‌شان دارند. اینکه هر کلیپی را که برای ما ارسال می‌شود باز کنیم و ببینم، هر خبر و شایعه‌ای را که وجود دارد بشنویم، و هر مطلب سخیف و عجیبی را بخوانیم، کمکی به روح و روان ما نمی‌کند. نه اینکه چشم‌ها را ببندیم و گوش‌های را بگیریم و در لاک خودمان فرو برویم، بلکه ضروری است هوشمندانه‌تر عمل کنیم. اطلاع داشتن و در جریان خبرهای روز بودن خیلی هم خوب است، اما رها کردن ذهن و روح در یک فضای بی‌در و پیکر خطرات خودش را دارد. این را هم از ما بپذیرید که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، کسی را عمیق و آگاه و متفکر نمی‌کند؛ در چنین فضایی که تار و پود آن با سطحی‌نگری و شتاب‌زدگی شکل گرفته است، کسی فرصت و حوصله عمیق فکر کردن و همه‌جانبه دیدن را پیدا نمی‌کند. این فضا البته فواید و حتی برکات بسیار زیادی دارد، اما چنین نیست که به خاطر این مزایا، معایب آن را نادیده بگیریم. کسی که با خواندن یک جمله اینجا و یک نکته آنجا، خودش را فردی آگاه می‌داند، دچار توهم است و نیاز به بازنگری در خود دارد.